Rozpoczynając działalność gospodarczą, już na etapie rejestrowania firmy należy zdecydować w jaki sposób będziemy rozliczać się z Urzędem Skarbowym. Decyzja w tej sprawie jest o tyle ryzykowna, że musi zostać podjęta przed rozpoczęciem działalności, w oparciu o przewidywania, bowiem forma którą wybierzemy, będzie nas obowiązywać przynajmniej do końca roku kalendarzowego. Aby więc dokonać najlepszego wyboru należy zapoznać się z możliwościami, jakie daje ustawodawca.
Obecnie istnieją 4 formy opodatkowania, z których mogą skorzystać osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą. Nie można jednoznacznie wskazać najbardziej korzystnej z nich, ponieważ wysokość podatku uzależniona jest od różnych czynników. Dlatego też warto dowiedzieć się jakie czynniki w każdej z tych form wpływają na wysokość podatku dochodowego, aby wybrać najbardziej optymalne dla siebie rozwiązanie.
- Opodatkowanie na zasadach ogólnych
Pierwsza możliwość to opodatkowanie na zasadach ogólnych, czyli podstawowa forma opodatkowania. Ten sposób cechuje się progresywnymi stawkami procentowymi, rosnącymi wraz ze wzrostem dochodu.Pierwsza stawka wynosi 18% i stosuje się ją do dochodów, które w ciągu roku kalendarzowego nie przekraczają 85 528 złotych. Za każdą złotówkę powyżej tej kwoty obowiązuje już stawka wyższa – 32%. Stosując tę formę, podatnik może jednak skorzystać z wielu przywilejów, m.in. korzystanie z ulg podatkowych, rozliczanie się wspólnie z samotnie wychowywanym dzieckiem lub małżonkiem. Dzięki tym możliwościom zwiększa się limit podstawy opodatkowania, od którego stosuje się wyższą stawkę.
Łatwiej zilustrować to na przykładzie. Jeden z małżonków osiąga dochód roczny w wysokości 120 tys. złotych, drugi zaś w wysokości 40 tys. złotych. Gdyby każdy z nich rozliczał się osobno, pierwszy z małżonków przekroczyłby próg, od którego stosuje się stawkę 32%, przez co zapłaciłby wyższy podatek. W sytuacji, zaś gdy małżonkowie rozliczają się razem podstawą opodatkowania, są ich zsumowane dochody, które w tym przykładzie wynoszą wynoszą 160 tysięcy złotych. Próg od którego stosuje się wyższa stawkę, praktycznie rzecz ujmując, zwiększa się jednak dwukrotnie – z 85 528 zł do 171 056 zł. W takiej sytuacji do całości dochodów małżonków stosować się będzie jedynie stawkę 18%. Takie rozwiązanie jest więc korzystne szczególnie dla osób, których jeden z małżonków uzyskuje dochody poniżej wyższego progu podatkowego lub w ogóle nie uzyskuje dochodów. Warto także podkreśli, że przy wspólnym rozliczeniu dwukrotnie wzrasta także kwota wolna od podatku.
- Opodatkowanie liniowe
Kolejną możliwością jest opodatkowanie w sposób liniowy. Ta forma opodatkowania różni się od poprzedniej przede wszystkim tym, że stawka procentowa jest niezmienna niezależnie wysokości dochodu i wynosi 19%.Łatwo więc zauważyć, że ten rodzaj opodatkowania jest bardziej korzystny dla osób, które uzyskują wysokie dochody. Należy jednak zwrócić uwagę, że rozliczając się w ten sposób nie mamy możliwości skorzystania z wielu przywilejów, które daje rozliczenie na zasadach ogólnych (np. ulga na Internet, ulga na dziecko, rozliczanie się wspólnie z małżonkiem lub samotnie wychowywanym dzieckiem) Ponadto, warunkiem aby skorzystać z opodatkowania liniowego, jest nieświadczenie usług na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy. Dodatkowym minusem tego rozwiązania jest brak kwoty wolnej od podatku, którą stosuje się tylko przy opodatkowaniu na zasadach ogólnych. Można natomiast, podobnie jak przy zasadach ogólnych, odliczyć od przychodu koszty jego uzyskania, ponieważ podatek liczony jest dopiero od dochodu, czyli przychodu pomniejszonego o koszty.
- Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych
Trzecim sposobem rozliczania się z Urzędem Skarbowym z podatku dochodowego jest ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. Korzystając z ryczałtu nie można korzystać z części przywilejów, jakie daje rozliczenie na zasadach ogólnych, jak również odliczyć kosztów uzyskania przychodu, bowiem podstawę opodatkowania stanowi nie dochód, lecz przychód.Od przychodu można natomiast odliczyć składki do ZUS, ulgę na Internet czy darowiznę na cele pożytku publicznego lub kultu religijnego w wysokości określonej przez zasady ogólne. Z tej formy opodatkowania nie mogą skorzystać jednak wszyscy, którzy rozpoczynają działalność gospodarczą. Możliwości rozliczenia na zasadzie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych nie mają przedsiębiorcy wykonujący rodzaje działalności wymienione w art. 8 Ustawy o zryczałtowanych podatku od niektórych przychodów (np. prowadzenie aptek, lombardów, handel częściami samochodowymi). Ponadto, podobnie jak w przypadku podatku liniowego warunkiem do skorzystania z tej formy jest również nieświadczenie usług na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy. Czynnikiem decydującym o wysokości stawki procentowej jest rodzaj wykonywanej działalności.W zależności od rodzaju stawka może wynieść od 2% do 20%.
- Karta podatkowa
Ostatnią i najmniej skomplikowaną z punktu widzenia przedsiębiorcy formą opodatkowania jest karta podatkowa. Kwota podatku nie jest zależna ani od wysokości dochodu ani przychodu.Wpływ na jej wysokość mają bowiem jedynie 3 czynniki: rodzaj i zakres prowadzonej działalności, liczba zatrudnionych pracowników, liczba mieszkańców miejscowości, w której prowadzona jest działalność gospodarcza. Należy jednak zaznaczyć, że z tej formy opodatkowania nie mogą skorzystać wszyscy przedsiębiorcy prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą, a jedynie wykonujący zawody z określonych dziedzin. Przykładem mogą być usług edukacyjne, rozrywkowe, gastronomiczne, transportowe czy niektóre wolne zawody. na przykład opiekunka do dziecka, taksówkarz, korepetytor, lekarz czy pielęgniarka.
Należy pamiętać, że powyższe formy opodatkowania dotyczą jedynie podatku dochodowego od osób fizycznych.Dokonanie wyboru w tym zakresie nie zwalnia z obowiązku rejestracji jako podatnik VAT lub w określonych sytuacjach również jako podatnik podatku akcyzowego. Oczywiście istnieje możliwość, że przedsiębiorca będzie się rozliczał tylko z podatku dochodowego, jednakże jest to zależne od rodzaju i wielkości prowadzonej działalności gospodarczej.